Przez całe dziesięciolecia gabinety stomatologów wzbudzały popłoch wśród osób, które potrzebowały pomocy dentysty. Dziś to już na szczęście przeszłość: nowoczesne metody leczenia, zaawansowane narzędzia i różne sposoby znieczulania sprawiły, że społeczeństwo zaczęło traktować wizytę u stomatologa na równi z odwiedzeniem gabinetu dowolnego innego specjalisty. Wzrósł również komfort pracy samych dentystów, którzy mają do dyspozycji innowacyjne rozwiązania oraz profesjonalne akcesoria i sprzęt.

Niektóre urządzenia wystarczy kupić raz, aby służyły przez wiele lat. Większość akcesoriów używanych przez stomatologa to jednak sprzęt jednorazowy albo taki, który należy dezynfekować a co jakiś czas również wymieniać. Planujesz otwarcie własnej działalności jako lekarz stomatolog? A może jesteś właścicielem podmiotu medycznego i chcesz zaprosić do współpracy dentystę i właśnie urządzasz dla niego gabinet? Sprawdź, jakie sprzęty i akcesoria powinny się w nim znaleźć.

Unit – najważniejszy mebel w gabinecie

Najważniejszym elementem wyposażenia gabinetu stomatologicznego jest niewątpliwie unit stomatologiczny. Czasami jest on utożsamiany z fotelem dentystycznym, ale w rzeczywistości stanowi on tylko jeden z elementów tego wielofunkcyjnego urządzenia. Fotel stomatologiczny posiada regulowane siedzisko oraz zagłówek, a także podnóżek. Dzięki temu pacjent może bezpiecznie usiąść w fotelu i zejść z niego, zaś stomatolog dostosuje pozostałe ustawienia w różnych płaszczyznach do obszaru, który będzie opracowywany podczas wizyty.

Kolejnym elementem unitu jest skaler ultradźwiękowy lub piezoelektryczny (czyli bazujący na zjawisku fizycznym polegającym na generowaniu potencjału elektrycznego dzięki poddawaniu pewnych kryształów naprężeniom mechanicznym). Jest to urządzenie umożliwiające usunięcie osadów oraz kamienia nazębnego w sposób bezpieczny dla zębów i maksymalnie komfortowy dla pacjenta.

Wykonywanie jakichkolwiek zabiegów w obrębie jamy ustnej byłoby niemożliwe lub przynajmniej znacznie utrudnione, gdyby nie dało się zadbać o efektywne odprowadzanie śliny, gromadzącej się w obrębie jamy ustnej. To dlatego następnym elementem unitu stomatologicznego jest system ssący. Umożliwia on usuwanie śliny, krwi oraz innych płynów (np. tych używanych przez samego dentystę do przepłukania obszaru roboczego). W efekcie lekarz ma lepszy pogląd na sytuację i łatwiejszy dostęp do struktur anatomicznych a pacjent zyskuje większy komfort, ponieważ płyny nie wypływają swobodnie z ust.

Czasami płyn trzeba odessać, czasami jednak konieczne jest właśnie jego podanie. To dlatego w unitach stomatologicznych montuje się również końcówki do podawania wody oraz powietrza. Umożliwiają one precyzyjną kontrolę intensywności strumienia oraz jego bardzo dokładne kierowanie do określonych miejsc. Końcówki podające mogą mieć różny kształt i parametry a ich dobór zależy w pewnym stopniu od preferencji samego lekarza.

Większości pacjentów pierwszym elementem kojarzącym się z gabinetem dentystycznym, są oczywiście wiertła. Osadzane są one na specjalistycznych wiertarkach stomatologicznych, dostęp do których również następuje z poziomu unitu stomatologicznego.

Ostatnią niezbędną częścią unitu stomatologicznego jest pulpit sterujący. To za jego pomocą dentysta kontroluje cały proces przeprowadzania badania i zabiegu. Większość pulpitów umożliwia ich łatwą, intuicyjną obsługę, co przyczynia się do zwiększenia komfortu zarówno lekarza, jak i pacjenta.

Nowoczesne i bardziej zaawansowane unity stomatologiczne mogą być dodatkowo wyposażone w szereg dodatkowych urządzeń, jeszcze bardziej zwiększających ich funkcjonalność. Można wymienić tutaj np. system podgrzewania wody, system oświetlenia i kamery wewnątrzustne, a także monitory wyświetlające obraz radiologiczny.

Podstawowe narzędzia stomatologiczne

Do wykonania każdej z procedur w gabinecie stomatologicznym, służą dedykowane jej narzędzia. Z uwagi na specyfikę kontroli stomatologicznych czy procedur takich jak usuwanie próchnicy, wykonywanie wypełnień, piaskowanie, ściąganie kamienia, jak również wybielanie czy zabiegi chirurgiczne i protetyczne, te narzędzia stomatologiczne mają unikatowy charakter i nie mogą zostać zastąpione przez te, których używają inni specjaliści.

Jako pierwsze warto wymienić różnorodne wiertła. W zależności od przyjętego kryterium, można je sklasyfikować zgodnie z materiałem wykonania (wiertła stalowe, diamentowe, z węglików spiekanych), zgodnie z kształtem (wiertła kulkowe, cylindryczne i stożkowe), zgodnie z przeznaczeniem (np. wiertła do preparacji, do polerowania, do cięcia), a także według rozmiaru.

W każdym gabinecie muszą się również znaleźć narzędzia diagnostyczne, dzięki którym stomatolog ocenia stan uzębienia oraz przygląda się postępom swojej pracy. Są to m.in. lusterka, pęsety oraz sondy. Niektóre z tych narzędzi mogą mieć charakter wielorazowy i wówczas będą wymagały sterylizacji po każdym użyciu.

Dodatkowe narzędzia używane w gabinetach dentystycznych zależą od konkretnych procedur, jakie są tam wykonywane. Mogą to być np. specjalistyczne narzędzia do implantologii i chirurgii stomatologicznej, jak również do protetyki, ortodoncji czy do RTG.

Akcesoria do gabinetów dentystycznych

W każdym gabinecie stomatologicznym stosuje się na bieżąco różnego rodzaju materiały i artykuły jednorazowego użytku. Z uwagi na częstotliwość ich zamawiania, warto posiadać umowę z dobrze wyposażoną hurtownią a nawet zdecydować się na zamówienia cykliczne, bez konieczności każdorazowego wkładania produktów do koszyka.

Do tej obszernej grupy artykułów należą serwety stomatologiczne. Stanowią one zabezpieczenie ubrania pacjenta przez zamoczeniem lub pobrudzeniem. Ich zakładanie i zdejmowanie nie sprawia problemów a ich struktura chroni nawet przed sporą ilością płynów. Obecnie możemy wybierać serwety w przyjaznych kolorach, zwiększające przystępność gabinetu zwłaszcza dla dzieci oraz dla osób, które boją się wizyty u dentysty.

System ssący z unitu nie poradzi sobie z całością płynów, gromadzących się w jamie ustnej pacjenta. To dlatego stomatolodzy używają wałeczków stomatologicznych, wykonanych z naturalnego materiału, bezpiecznego dla błon śluzowych, ale jednocześnie cechującego się bardzo wysoką chłonnością. W systemie ssącym trzeba natomiast wymieniać końcówki. Są one elastyczne, dzięki czemu łatwo je dopasować do różnorodnych potrzeb. Posiadają również boczne odprowadzenie powietrza, dzięki czemu chronią delikatne tkanki przed podrażnieniami.

Umieszczenie materiału w ubytku lub na powierzchni zęba wymaga natomiast często zastosowania mikroaplilatora. Jest on nieco podobny do patyczków kosmetycznych, ale jest znacznie cieńszy niż one a przy tym nie strzępi się i nie rozmięka, nie chłonie również umieszczonej na nim substancji.

Do jednorazowych akcesoriów na bieżąco używanych w gabinetach stomatologicznych należy zaliczyć również wyposażenie spluwaczki – czyli niewielkie jednorazowe kubeczki do przepłukiwania ust w trakcie procedury lub po jej zakończeniu, a także jednorazowe wkłady do spluwaczek, dzięki którym powierzchni nie trzeba myć po każdym pacjencie.

Materiały użytku ogólnego potrzebne także stomatologowi

Stomatologowi przydają się także różnego typu materiały nie przypisane wyłącznie do jego profesji, ale stosowane przez specjalistów z wielu dziedzin. Pomagają one zachować komfort pracy, przyczyniają się także do podniesienia poziomu higieny, ułatwiają sprzątanie i utrzymanie gabinetu w czystości.

Wśród takich artykułów warto wymienić przede wszystkim jednorazowe podkłady, które kładzie się na fotelu. Dzięki nim powierzchnia mebla jest zabezpieczona przed zachlapaniem a dodatkowo nie trzeba jej dezynfekować po każdym pacjencie – wystarczy po prostu odwinąć z rolki kolejny fragment podkładu by błyskawicznie przygotować stanowisko dla kolejnego pacjenta.

W trakcie wykonywania procedur lekarze korzystają również z igieł i strzykawek. Najczęściej wybierane są te o najmniejszej pojemności i średnicy, z uwagi na standardową objętość podawanych leków. Igły mają także inne zastosowania – mogą służyć np. do higienicznego i bezpiecznego nakłuwania ropni.

Środki ochrony osobistej

Jak każdy lekarz, także i stomatolog musi zadbać o swoje bezpieczeństwo. W tym celu powinien za każdym razem stosować środki ochrony osobistej – nawet podczas wykonywania nieinwazyjnych zabiegów czy kontrolnych oględzin.

Na wyposażeniu gabinetu dentystycznego trzeba więc posiadać zapas rękawic diagnostycznych oraz maseczek ochronnych o właściwościach antywirusowych. Dobrym rozwiązaniem jest także zakładanie gogli, ponieważ ekspozycja zawodowa może nastąpić również wówczas, gdy materiał zakaźny dostanie się do oczu lekarza.

Wyposażenie gabinetu stomatologicznego oznacza spore nakłady inicjalne. Najwięcej kosztów wynika z koniecznością zakupu unitu oraz z dostosowaniem pomieszczenia do prawidłowego wykonywania procedur, mając na uwadze obowiązujące normy prawne. Jeśli planujemy również możliwość wykonywania RTG czy samodzielną sterylizację narzędzi, na sprzęt musimy wydać jeszcze więcej. Trzeba również pamiętać o tym, że zgodę na rozpoczęcie działalności otrzymamy od Sanepidu dopiero wówczas, gdy przedstawimy sporządzony zgodnie z przyjętymi normami projekt technologiczny lokalu, uwzględniający zarówno elementy architektoniczne (takie jak otwory okienne i drzwiowe), jak i elementy wyposażenia (czyli meble, unit, umywalka, toaleta, miejsce składowania odpadów i in.). Dodatkowo musimy liczyć się z koniecznością regularnego uzupełniania tych materiałów, które są na bieżąco zużywane. Wszystko to sprawia, że rozpoczęcie działalności w charakterze stomatologa wymaga posiadania sporych oszczędności albo zdolności kredytowej. Optymizmem napawa jednak fakt, że nadal w gabinetach stomatologicznych kolejki sięgają kilku tygodni a dentysta od lat figuruje wśród zawodów deficytowych a nawet skrajnie deficytowych w Barometrze Zawodów w większości polskich powiatów. Poczynione inwestycje mają zatem szanse szybko się zwrócić a gabinet będzie przynosił zyski.