USG serca – na czym polega?

Do badania USG serca wykorzystuje się ultrasonograf – jest to urządzenie wyposażone w specjalną głowicę emitującą ultradźwięki. Wspomniane dźwięki charakteryzują się tak wysoką częstotliwością, że człowiek nie może ich usłyszeć – przy echokardiografii serca częstotliwość ta osiąga poziom 1-10 MHz. Docierają one do struktur znajdujących się wewnątrz ciała, aby odbić się i powrócić do głowicy w odrobinę zmienionej formie, co uzależnione jest odległością danego elementu oraz rodzaju tkanki, z jakiego jest on zbudowany. Zbierane przez głowicę ultradźwięki stanowią swego rodzaju echo, co tłumaczy pochodzenie nazwy „echo serca”.

Echokardiografia – kiedy się ją wykonuje?

Echokardiografia stanowi jedno z podstawowych narzędzi diagnostycznych w kardiologii, które wykorzystywane jest m.in. przy kontroli stanu pacjentów, a przy tym jest elementem profilaktyki i przygotowania pacjentów do różnych zabiegów.

Kontrola stanu pacjentów

Echo serca stosowane jest do kontroli stanu pacjentów, którzy doświadczyli zawału bądź udaru, a także u osób chorujących na zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia. Co więcej, USG serca wykonywane jest u osób ze zdiagnozowanym przerostem mięśnia sercowego oraz kardiomiopatią, chorobą niedokrwienną, wieńcową czy zakrzepowo-zatorową. To także doskonały sposób kontroli stanu osób zmagających się z nadciśnieniem tętniczym, chorobami układu krążenia, wadami zastawek bądź przewlekłymi schorzeniami serca.

Ocena kardiograficzna nie jest jednak potrzebna jedynie w przypadku chorób serca – przeprowadza się ją również u osób z cukrzycą, chorobami nerek czy płuc. Co więcej, USG serca wykonywane jest u chorych poddawanych określonym typom onkologicznego leczenia.

Element profilaktyki

Badanie USG serca stanowi element profilaktyki, pozwalający wykrywać wszelkie nieprawidłowości na wczesnym etapie – z tego powodu przeprowadzane jest ono w szczególności u wyczynowych sportowców czy osób z predyspozycjami do wymienionych wcześniej dolegliwości.

Przygotowanie do zabiegów kardiochirurgicznych

Echokardiografia stosowana jest również jako część przygotowań do zabiegów kardiochirurgicznych, aby powtórzyć ją po przeprowadzeniu całej procedury – dzięki temu możliwe jest skontrolowanie efektów podjętych działań.

Pozostałe wskazania do USG serca

Wśród wskazań do przeprowadzenia USG serca wymienia się również omdlenia o niewyjaśnionych przyczynach, bóle w klatce piersiowej, duszności, zaburzenia rytmu pracy serca czy występowanie niepokojących szmerów, słyszalnych przez stetoskop. Echo serca pozwala na potwierdzenie bądź wykluczenie kardiologicznej przyczyny wymienionych problemów.

USG serca – co pozwala wykryć?

Dzięki przetwarzaniu informacji dźwiękowych na obrazy przez ultrasonograf, możliwe jest wyświetlanie ich w czasie rzeczywistym na ekranie. Doświadczony specjalista może na ich podstawie ocenić położenie, budowę i funkcjonowanie komór serca, a także jego zastawek, przedsionków czy dużych naczyń krwionośnych.

USG serca umożliwia wykrycie m.in.:

• wrodzonych wad serca,
• zakrzepów, tętniaków czy guzów nowotworowych,
• upośledzenia kurczliwości serca,
• uszkodzeń spowodowanych zawałem,
• powiększenia bądź pogrubienia ścian serca,
• nadmiaru płynu w worku osierdziowym
• zapalenia wsierdzia.

USG serca – jak się przygotować?

Przezklatkowa ultrasonografia nie wymaga wcześniejszych przygotowań – powinniśmy jednak pamiętać, aby wybrać ubrania, które umożliwią nam odsłonięcie klatki piersiowej. Echokardiografia przezprzełykowa wymaga natomiast bycia na czczo. Ważne jest również poinformowanie personelu medycznego o schorzeniach przewodu pokarmowego lub gardła, a także zaburzeniach odporności, jeśli się z nimi zmagamy. Co ważne, przed badaniem warto się wyspać oraz odrobinę zrelaksować – przygotowanie do USG serca powinno obejmować odpoczynek.

W przypadku procedury o charakterze obciążeniowym, przed badaniem zdecydowanie warto zrezygnować z obfitych i ciężkostrawnych posiłków. Co więcej, należy założyć buty oraz strój, które umożliwią komfortowe korzystanie z roweru stacjonarnego czy bieżni.

Wyniki USG serca

Obrazy tworzone przez ultrasonograf mogą być dostępne w formie wydruków bądź zostać zapisane w formie pliku wideo. Niezbędny jest przy tym ich opis, czego dokonuje osoba przeprowadzająca badanie. Po poinformowaniu pacjenta o swych obserwacjach, specjalista przekazuje wszelkie zalecenia dotyczące dalszego postępowania.

USG serca u dziecka – o czym pamiętać?

Badanie USG serca jest w pełni bezpieczne oraz nieinwazyjne – jego technologia umożliwia wykrycie wad oraz wszelkich nieprawidłowości nawet u bardzo małych dzieci. Procedura nie wymaga wcześniejszego przygotowania malucha, jednak zdecydowanie warto porozmawiać z nim o tym, jak będzie wyglądało badanie: wytłumaczyć cel oraz przebieg USG serca, dopasowując przekaz do wieku dziecka.

Młodsze dzieci powinny być wypoczęte oraz ubrane w strój pozwalający na bezproblemowe odsłonięcie klatki piersiowej. W niektórych przypadkach może być konieczne wcześniejsze podanie środków uspokajających – taką możliwość wskazuje lekarz. Nie należy się jednak obawiać, ponieważ środki te są całkowicie bezpieczne i znacząco usprawnią przebieg badania.

USG serca płodu – co warto wiedzieć?

Echokardiografia płodu pozwala na ocenę anatomii serca, a także ocenę ruchu mięśnia sercowego czy zastawek. Co więcej, echo serca umożliwia sprawdzenie przepływu krwi przez serce oraz wykrycie wielu wad serca, nieprawidłowości w funkcjonowaniu bądź budowie układu krążenia. Kobiety przygotowujące się do roli matki powinny pamiętać, że jest to procedura nieinwazyjna i w pełni bezpieczna – zarówno dla pacjentki, jak i płodu. USG serca płodu zazwyczaj przeprowadzane jest w 28-32. tygodniu ciąży. Możliwe jest przeprowadzenie wczesnej echokardiografii w okolicach 12-17. tygodnia ciąży. Należy przy tym jednak zaznaczyć, że pełna ocena prawidłowości funkcjonowania organu możliwe jest dopiero od 18. tygodnia.

Jeśli chodzi o przebieg USG serca u płodu, wygląda ono tak samo, jak tradycyjne USG. Podczas badania pacjentka kładzie się na plecach, a lekarz nakłada na głowicę ultrasonografu specjalny żel, który wspomaga przewodzenie ultradźwiękowych fal. Wtedy możliwe jest przyłożenie głowicy i przesuwanie jej po brzuchu pacjentki. Cała procedura trwa około 10-30 minut, a na jej czas wpływ ma m.in. jakość sprzętu, otyłość osoby badanej czy stopień zagazowania jelit.

Echo serca – jakie wyróżniamy rodzaje badania echokardiograficznego?

Badanie echokardiograficzne może być przeprowadzone na kilka sposobów. Poniżej przedstawiamy podstawowe metody wykonania echa serca.

Echo serca przezklatkowe

Procedura ta stanowi podstawową metodę diagnostyczną przy występowaniu szmerów serca, omdleń czy bolesności w klatce piersiowej. Co więcej, wykorzystuje się ją podczas diagnostyki nadciśnienia tętniczego i płucnego, zawałów, schorzeń aorty lub wsierdzia, jak i choroby niedokrwiennej. Przezklatkowe echo serca wykonywane jest przez ścianę klatki piersiowej.

Po przeprowadzeniu krótkiego wywiadu, lekarz prosi pacjenta o rozebranie się od pasa w górę, ułożenie na plecach bądź lewym boku, a następnie uniesienie lewej dłoni za głowę. Aby zwiększyć poślizg i znacząco ułatwić przenikanie ultradźwięków, medyk smaruje specjalnym żelem głowicę ultrasonografu. Wtedy można rozpocząć badanie – nie należy się podczas niego ruszać.

Echo serca przezprzełykowe

Ten rodzaj badania wymaga wprowadzenia sondy przez gardło pacjenta, przez co przylega ona bezpośrednio do serca. Jest ono przeprowadzane w sytuacji, kiedy echo serca przezklatkowe nie może dostarczyć wystarczającej ilości informacji niezbędnych do leczenia.

Echokardiogram obciążeniowy – wysiłkowy

Echokardiogram obciążeniowy wykorzystuje dwie metody diagnostyczne: elektrokardiografię wysiłkową oraz badanie echokardiograficzne. Badanie przeprowadza się m.in. przy podejrzeniu choroby wieńcowej, która nie zawsze jest wykrywalna przy USG serca w spoczynku – aby zwiększyć aktywność mięśnia sercowego, pacjent uprawia aktywność fizyczną lub przyjmuje środki pobudzające kurczliwość serca czy wywołujących jego kontrolowane niedotlenienie.

Echokardiogram kontrastowy

Przeprowadzenie tego badania wymaga zastosowania środka kontrastowego. Jest on wstrzykiwany do krwioobiegu jeszcze przed rozpoczęciem procedury i pozwala na stworzenie wyraźniejszego obrazu serca ukazującego się na monitorze echokardiogramu.

Echokardiografia – przeciwwskazania

W przypadku echa serca przezklatkowego, jedynym przeciwwskazaniem może być trudność w przesuwaniu głowicy ultrasonografu po skórze pacjenta – może być to spowodowane świeżymi oparzeniami bądź obecnością opatrunków. Jeśli natomiast chodzi o echo serca przezprzełykowe, przeciwwskazanie stanowi występowanie owrzodzeń, zwężeń, guzów czy uchyłków w przełyku. Ponadto, echokardiografia tego rodzaju nie może się odbyć, jeśli dana osoba ma problemy z przełykaniem, niedawno przebyła radioterapię w okolicy szyi czy klatki piersiowej, a także zmaga się z zaburzeniami krzepnięcia krwi. W razie jakichkolwiek wątpliwości co do przeciwwskazań do wykonania USG serca, należy skontaktować się z lekarzem.

USG serca stanowi procedurę diagnostyczną, która umożliwia zobaczenie wewnętrznych struktur organizmu. Wykorzystuje się przy nim ultrasonograf, czyli urządzenie posiadające specjalną głowicę emitującą ultradźwięki, oraz specjalistyczny żel do USG. Dzięki tej procedurze możliwa jest m.in. kontrola stanu pacjentów, a także potwierdzenie kardiologicznej przyczyny określonych dolegliwości.